TYT Fizik Konuları ve Formüller 2026
TYT Fizik, 7 sorudan oluşan ve temel fizik konularını kapsayan önemli bir testtir. Bu özette, tüm konuları formülleri ve çözüm stratejileri ile ele alıyoruz.
📊 TYT Fizik Konu Dağılımı
| Konu | Soru Sayısı | Önem |
|---|---|---|
| Hareket ve Kuvvet | 2-3 | ⭐⭐⭐⭐⭐ |
| Enerji | 1-2 | ⭐⭐⭐⭐⭐ |
| Elektrostatik | 1-2 | ⭐⭐⭐⭐ |
| Isı ve Sıcaklık | 1 | ⭐⭐⭐ |
| Dalgalar ve Optik | 1 | ⭐⭐⭐ |
📚 1. HAREKET VE KUVVET
1.1. Temel Kavramlar
- Konum (x): Referans noktasına göre cismin bulunduğu yer
- Yer Değiştirme (Δx): Son konum - İlk konum
- Alınan Yol (x): Toplam gidilen mesafe (daima pozitif)
- Sürat: Alınan yol / Zaman (skaler)
- Hız (v): Yer değiştirme / Zaman (vektörel)
📐 Hareket Formülleri
Düzgün Doğrusal Hareket:
- • v = sabit
- • x = v × t
- • Ortalama hız = Δx / Δt
Düzgün Değişen Hareket:
- • a = (v₂ - v₁) / t
- • x = v₀t + ½at²
- • v² = v₀² + 2ax
- • v = v₀ + at
1.2. Kuvvet ve Newton Yasaları
Newton'un 1. Yasası (Eylemsizlik):
Cisme etki eden net kuvvet sıfır ise cisim durgun kalır veya sabit hızla hareketine devam eder.
ΣF = 0 → a = 0
Newton'un 2. Yasası (Temel Yasa):
Net kuvvet, kütle ile ivmenin çarpımına eşittir.
F = m × a
Newton'un 3. Yasası (Etki-Tepki):
Her etkiye karşı eşit büyüklükte ve zıt yönde bir tepki vardır.
F₁₂ = -F₂₁
⚙️ Sürtünme Kuvveti
- Statik Sürtünme: fs ≤ μs × N (cisim hareketsizken)
- Kinetik Sürtünme: fk = μk × N (cisim hareket halindeyken)
- Normal Kuvvet (N): Yüzeyin cisme uyguladığı dik kuvvet
- 💡 İpucu: μs > μk (statik sürtünme katsayısı daima daha büyüktür)
⚡ 2. ENERJİ
2.1. İş ve Güç
İş (W):
- • W = F × d × cosθ
- • Birim: Joule (J)
- • θ = kuvvet ile yer değiştirme arasındaki açı
Güç (P):
- • P = W / t
- • P = F × v
- • Birim: Watt (W)
🔋 Enerji Türleri ve Formülleri
Kinetik Enerji:
KE = ½mv²
Hareket halindeki cismin enerjisi
Potansiyel Enerji:
PE = mgh
Yükseklik nedeniyle sahip olunan enerji
Esneklik Potansiyel Enerjisi:
PE = ½kx²
k: yay sabiti, x: uzama/sıkışma miktarı
⚖️ Enerjinin Korunumu
Mekanik Enerji = KE + PE = sabit
- • Sürtünmesiz ortamda toplam mekanik enerji korunur
- • E₁ = E₂ → KE₁ + PE₁ = KE₂ + PE₂
- • Sürtünme varsa: W_sürtünme = ΔE_mekanik
🔥 3. ISI VE SICAKLIK
3.1. Temel Kavramlar
- Sıcaklık (T): Moleküllerin ortalama kinetik enerjisinin ölçüsü
- Isı (Q): Sıcaklık farkından dolayı aktarılan enerji
- İç Enerji (U): Sistemin toplam mikroskobik enerjisi
🌡️ Sıcaklık Birimleri Dönüşümü
Celsius → Kelvin
K = °C + 273
Celsius → Fahrenheit
°F = (9/5)°C + 32
Kelvin → Celsius
°C = K - 273
📊 Isı Formülleri
Isı Kapasitesi:
Q = m × c × ΔT
m: kütle, c: öz ısı, ΔT: sıcaklık değişimi
Hal Değişimi:
Q = m × L
L: gizli ısı (erime için Le, buharlaşma için Lb)
Genleşme:
ΔL = L₀ × α × ΔT
α: çizgisel genleşme katsayısı
⚡ 4. ELEKTROSTATİK
4.1. Elektrik Yükleri
- Temel Yük: e = 1.6 × 10⁻¹⁹ C (Coulomb)
- Yük Korunumu: Kapalı sistemde toplam yük sabittir
- Yük Türleri: Pozitif (+) ve Negatif (-)
- Etkileşim: Aynı yükler iter, zıt yükler çeker
⚡ Coulomb Yasası
F = k × (q₁ × q₂) / r²
- • F: Elektriksel kuvvet (N)
- • k: Coulomb sabiti (9 × 10⁹ N·m²/C²)
- • q₁, q₂: Yükler (C)
- • r: Yükler arası uzaklık (m)
🔌 Elektrik Alan
Elektrik Alan Şiddeti:
E = F / q
E = k × Q / r²
Birim: N/C veya V/m
Elektrik Potansiyeli:
V = k × Q / r
V = W / q
Birim: Volt (V)
🌊 5. DALGALAR VE OPTİK
5.1. Dalga Özellikleri
- Genlik (A): Maksimum uzanım
- Dalga Boyu (λ): İki tepe arası uzaklık
- Periyot (T): Bir tam salınım süresi
- Frekans (f): Birim zamandaki salınım sayısı
Dalga Formülleri:
v = λ × f
f = 1 / T
v = λ / T
💡 Işık ve Optik
Snell Yasası (Kırılma):
n₁ × sinθ₁ = n₂ × sinθ₂
n: kırılma indisi, θ: açı
Ayna Denklemi:
1/f = 1/d₀ + 1/d₁
f: odak uzaklığı, d₀: cisim uzaklığı, d₁: görüntü uzaklığı
Büyütme:
M = h₁/h₀ = -d₁/d₀
h: yükseklik, M: büyütme oranı
🎵 Ses Dalgaları
- Ses Hızı (havada): ~340 m/s (20°C'de)
- İşitme Aralığı: 20 Hz - 20.000 Hz
- Doppler Etkisi: Kaynak veya gözlemci hareketli ise frekans değişir
- Yankı: Sesin yansıyarak geri gelmesi (minimum 17m uzaklık)
🎯 Problem Çözme Stratejileri
Adım Adım Çözüm
- 1. Verilenler: Tüm verileri listele
- 2. İstenen: Ne sorulduğunu belirle
- 3. Formül: Uygun formülü seç
- 4. Birim: Birimleri kontrol et
- 5. Hesaplama: İşlemleri yap
- 6. Kontrol: Sonucu mantık süzgecinden geçir
Sık Yapılan Hatalar
- ❌ Birim dönüşümlerini unutmak
- ❌ Vektörlerin yönünü ihmal etmek
- ❌ Sürtünmeyi göz ardı etmek
- ❌ İşaret hatası yapmak
- ❌ Formülleri yanlış uygulamak
- ❌ Yaklaşık değerleri yanlış almak
💡 Çalışma Önerileri
📚 Konu Çalışma Sırası
- 1. Hareket ve Kuvvet (temel olduğu için önce)
- 2. Enerji (hareketle bağlantılı)
- 3. Elektrostatik (bağımsız konu)
- 4. Isı ve Sıcaklık (günlük hayatla ilişkili)
- 5. Dalgalar ve Optik (görsel konu)
🎯 Başarı İpuçları
- ✅ Formülleri ezberlemek yerine mantığını anla
- ✅ Her konudan en az 20 soru çöz
- ✅ Grafik ve şekil yorumlama pratiği yap
- ✅ Birim analizini öğren ve kullan
- ✅ Günlük hayattan örneklerle ilişkilendir
- ✅ Hata yaptığın soruları tekrar çöz
⏰ Zaman Yönetimi
TYT'de fizik için ortalama 15 dakika ayırmalısınız:
- • Kolay sorular: 1-2 dakika
- • Orta sorular: 2-3 dakika
- • Zor sorular: 3-4 dakika
- • Takıldığınız soruyu geçin, sonra dönün
📐 Önemli Sabitler
| Sabit | Sembol | Değer |
|---|---|---|
| Yerçekimi ivmesi | g | 10 m/s² |
| Coulomb sabiti | k | 9×10⁹ N·m²/C² |
| Işık hızı (boşlukta) | c | 3×10⁸ m/s |
| Temel yük | e | 1.6×10⁻¹⁹ C |
| Suyun öz ısısı | c | 4200 J/kg·K |
| Buzun erime ısısı | Le | 334000 J/kg |
🎓 Sonuç ve Tavsiyeler
TYT Fizik başarısı için unutmamanız gerekenler:
- Anlama odaklı çalışın - Formül ezberlemek yerine mantığı kavrayın
- Bol soru çözün - Her konudan en az 20-30 soru
- Grafik okumayı öğrenin - TYT'de grafik soruları önemli
- Birimlerle çalışın - Birim analizi hataları önler
- Zaman pratiği yapın - Hızlı ve doğru çözüm geliştirin
Fizik, anladığınızda çok keyifli bir derstir. Sabırlı olun ve düzenli çalışın! 🚀
Kazım İncebacak
Sınav Başarı Uzmanı
Size özel hazırlanmış çalışma programları ile hedeflediğiniz sınavda başarıya ulaşın.
Danışmanlık için İletişim